De hanen en andere verhalen
PDF-file by Doeschka Meijsing
Met een vriend van mij heb ik ooit eens een poosje gefilosofeerd over Borges en zijn Aleph. In dit verhaal vertelt Borges over een punt waarin de hele wereld samenkomt, zowel de temporale als de spatiale dimensie. Als je vanaf de juiste plek kijkt, weerspiegelt het alles. We kwamen tot de conclusie dat Borges zelf een aleph geworden is - door zijn eindeloze citaten en referenties, zijn verdraaiing van feiten en herschrijving van het herleden, heeft hij al dat voor hem was aan zich verbonden. Tijdens en na Borges' leven is ook van hem - er is vrijwel geen vakgebied te bedenken waarin zijn verhalen niet gebruikt worden ter illustratie van basisprincipes - of het nu filosofie, taalwetenschap, taxonomie of geologie is. Hoewel geobsedeerd met zijn thuisland Argentinië, strekte Borges zijn verbeelding tot het India van zijn held Kipling en tot het IJsland van de middeleeuwse saga's. In Borges komt alles samen. Borges is het middelpunt.Zo is dat ook het geval bij Doeschka Meijsing's debuutverzameling De hanen en andere verhalen. Meijsing's karakters hebben zich stuk voor stuk vastgedraaid in een doolhof, en dolen maar wat rond met hun hoofd immer in het verleden. In Temporis acti, het enige verhaal hier dat Borges direct aanhaalt, waar hij uit de coulissen naar voren komt, concludeert Meijsing dat Borges meer gelijk heeft dan Augustinus (die schreef over een geheugenpaleis vol eindeloze zalen met herinneringen), als hij spreekt over de "tijd en vergetelheid als twee grootheden die ons onbegrip dekken." Het is een slim verhaal, waar de raadselachtige Aleph (zowel het symbool als het verhaal) op mysterieuze wijze de omgeving ook weer raadselachtiger maakt. De hoofdpersoon komt het boekje van Borges tegen, en vervalt dan in mijmeringen over vroeger, maar meer nog over tijd. Weer terug in het heden, blijft het boek haar bij.
Ik probeer de tijd terzijde te schuiven op de uren dat ik op de bibliotheek werk, zodat ik nog steeds bezig ben met de titelbeschrijving van De aleph van de Argentijn Jorge Luis Borges.Ze probeert de tijd weg te schuiven en wordt geconfronteerd met de aleph, "eindeloze tijd, wat hetzelfde is als tijdloosheid."
Borges staat dan misschien in het midden van het doolhof, maar hij is karakteristiek gesluierd in donkere gewaden, en stopt zich weg in een donker hoekje. Meijsing's karakters lopen door het doolhof en zoeken in hun geheugenpaleizen naar het moment waar het mis is gelopen. In hun lichamen, die soms letterlijk zwaarder en zwaarder worden met de tijd, schuilt "een wereld met herinneringen en beelden en geluiden en geuren."
In het titelverhaal is het moment in ieder geval nog aan te wijzen: "de kink in de kabel kwam toen ik mij aankondigde," schrijft de ik-figuur, een ongeplande baby die een christelijk milieu onbedoeld uit elkaar trok. Maar in anderen, zoals het verhaal over de vrouw die het Konigshof hotel runt waar ofwel niemand is, ofwel een Jan Steen huishouden te vinden is, lijkt het meer een lang uitgesponnen proces. Misschien wel het hele leven als mislukking. In De gemeenschap der heiligen, wiens verhaal wordt verdeeld over Brazilië en Nederland, hemel en aarde, is de hemel altijd het andere land, het gras dat altijd groener is aan de andere kant van de oceaan. In dit verhaal is, zoals Meijsing het elders verwoord, missen altijd heviger dan hebben.
En alles keert altijd weer terug naar Borges en zijn labyrint:
Soms denk je dat het labyrint een middelpunt heeft, waar het zoeken ophoudt en het antwoord gevonden wordt.Maar dat middelpunt, waar Borges zich verhult, wordt niet aangegeven met bordjes en pijltjes. Het ziet er net zo uit als andere gangen en hoeken. We blijven toch liever doorlopen dan dat we blijven staan; nee, zelfs als we zouden willen, als we het wél zouden weten, kúnnen we simpelweg niet blijven staan, want tijd is effectief niet eindeloos en tijdloos. Tijd duwt ons vooruit, weg van het perfecte midden, van de aleph waar alles samenkomt. Meijsing vat dit zo samen:
Ik moest aan kapitein Haddock denken, je herinnert het je wel, die in De krab met de gulden scharen in de Sahara loopt terwijl zijn laatste fles whisky verdwenen is en die alsmaar ontroostbaar herhaalt: 'Het land van de dorst, het land van de eeuwigdurende eindeloze dorst.' Ik voelde me het tegenovergestelde van die man, mij blijft niets te wensen over. Of moet ik nu weer verder van me zelf? Waar naar toe? Naar Japan? Naar Zuid-Amerika? En ik ben al zo moe. Waarom ben ik weer niet tevreden?Maar om mijn verhaal hier niet op zo'n donkere noot te laten eindigen voegt de schrijver van deze woorden in Meijsing's verhaal (Het denken cadeau) er snel aan toe:
Mijn lief, mijn lief, over een week is deze brief bij je. Word er maar niet al te treurig van, want misschien is dan alles al onwaar.Tijd schrijdt voort en zo ook wij, eindeloos naar het midden toe of juist weg ervan. Of is het stiekem dat midden dat maar blijft verplaatsen?
eBook De hanen en andere verhalen
| Filename | Format | Size | Download |
|---|---|---|---|
| de_hanen_en_andere_verhalen.pdf | 3.5 Mb | ||
| de_hanen_en_andere_verhalen.rar | RAR-archive | 2.8 Mb | |
| de_hanen_en_andere_verhalen.torrent | torrent | 0.08 Mb |
